Bijdragen & Bronnen

België vernietigen. Het kronkelpad van een citaat

---

Abstract

“Wij moeten België misschien opgeven, maar het vernietigen door de Vlamingen”, zou gouverneur-generaal Moritz von Bissing in december 1914 in een gesprek met de Alduitser Theodor Reismann-Grone gezegd hebben. Dat lezen we in tal van werken over de Flamenpolitik, onder meer van Lode Wils, Sophie De Schaepdrijver en Bruno Yammine. De toeschrijving van de uitspraak aan de gouverneur-generaal klopt evenwel niet, zoals blijkt uit het dagboek van Reismann-Grone waar de ontmoeting wordt beschreven. Verantwoordelijk voor de verwarring was de Nederlandse historicus Lammert Buning die  in 1975 op basis van de aantekeningen van Reismann-Grone twee opstellen publiceerde. In het eerste legde hij het citaat over de vernietiging van België de gouverneur-generaaal, in het tweede – misschien bij wijze van stilzwijgende correctie – de Alduitser in de mond. De slordigheid van Buning heeft zodoende haar sporen achtergelaten in veertig jaar Vlaamse geschiedschrijving.
________

To destroy Belgium: The winding road of a quotation
In a conversation with the ultra-nationalist Theodor Reismann-Grone in December 1914, Governor-general Moritz von Bissing is alleged to have made the following statement: “We may have to give up Belgium, but will destroy it by means of the Flemish.” This is quoted in a number of works about the Flamenpolitik, including those by Lode Wils, Sophie de Schaepdrijver and Bruno Yammine. However, the attribution of the statement to the Governor-general is incorrect, as is demonstrated by Reismann-Grone’s diary in which he describes the encounter. The Dutch historian Lammert Buning who published two essays in 1975, based on the notes by Reismann-Grone, is responsible for the confusion. In his first essay he attributed the quote about the destruction of Belgium to the Governor-general, whilst in his second essay – perhaps by means of a tacit correction – he attributed the quote to the ultra-nationalist. Buning’s carelessness thus left its mark on forty years of Flemish historiography.

How to Cite:

M, J. & Dolderer, W., (2015) “België vernietigen. Het kronkelpad van een citaat”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 74(2), 103-111. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v74i2.12095