Bijdragen & Bronnen

Onderduikers en vluchtelingen na de Tweede Wereldoorlog: een nieuwe onderzoekspiste

---

Abstract

Op het einde van de Tweede Wereldoorlog slaagde een aantal nazi's en collaborateurs erin onder te duiken of de vlucht te nemen naar het buitenland. In deze bijdrage proberen we een aanzet te geven voor verder onderzoek.
Volgens nazi-jager Simon Wiesenthal werd kort na de oorlog een organisatie van voormalige SS-ers opgericht, met de naam 'Odessa'. Die zorgde voor vluchtroutes en dekmantels voor voormalige nazi's. Veel harde bewijzen voor het bestaan van een dergelijk netwerk werden tot nog toe niet gevonden. Hoewel Wiesenthals versie vaak kritiekloos werd overgenomen door heel wat auteurs, rees in de voorbije jaren steeds meer twijfel.
Ook in Vlaanderen doken nazi's en collaborateurs onder, of ze slaagden erin naar het buitenland (vooral Spanje, Ierland en Zuid-Amerika) te ontkomen. Bij hun onderduiken en hun vlucht konden zij rekenen op de steun van medestanders in België en in de omringende landen. Er bestonden wel degelijk ontsnappingslijnen voor ondergedoken incivieken. De ondersteuning van de onderneming werd wellicht mogelijk gemaakt door lotgenoten, sympathisanten en de katholieke kerk. Voor zover we tot nu toe konden nagaan, was er ook in België echter geen sprake van een alomvattend netwerk van steunverlening aan ondergedoken en vluchtende collaborateurs. Toch dient dit verder onderzocht. Bronnen voor verder onderzoek bevinden zich onder meer in het ADVN, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en in diverse buitenlandse archieven.

________

Persons in hiding and fugitives after the Second World War: a new area of research
At the end of the Second World War a number of Nazis and collaborators managed to go into hiding or take refuge abroad. In this contribution we attempt to instigate further research into this subject.
According to Nazi-hunter Simon Wiesenthal an organisation of former SS members, called 'Odessa', was founded shortly after the war. It provided escape routes and covers for former Nazis. Until now not much hard evidence has been found for the existence of such a network. Although quite a few authors often repeated Wiesenthal’s version without criticism, doubts concerning these matters have increased over the past years.
In Flanders Nazis and collaborators also went into hiding or managed to escape abroad (particularly to Spain, Ireland and South America). When they went into hiding or took refuge they could count on the support of their associates in Belgium and surrounding countries. There were indeed escape lines for collaborators in hiding. It is possible that the enterprise was facilitated by fellow-sufferers, sympathizers and the Catholic Church. In as far as we have been able to verify until now, however, there was no question of the existence in Belgium of a comprehensive network to assist collaborators in hiding and in flight. Yet this deserves further investigation. Sources for additional research may be found among others in the ADVN, the Ministry of Foreign Affairs and in various foreign archives.

How to Cite:

Seberechts, F., (2008) “Onderduikers en vluchtelingen na de Tweede Wereldoorlog: een nieuwe onderzoekspiste”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 67(1), 55-65. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v67i1.12462