Bijdragen & Bronnen

De Universiteit van Elisabethstad (1956-1960). Arena van het laatste Vlaamse gevecht in Belgisch-Congo

---

Abstract

In de jaren vijftig was de Vlaamse gemeenschap in Belgisch-Congo zo groot en zo zelfbewust geworden  dat ze haar taalrechten, die in de praktijk sinds de vroegste dagen van de kolonie waren genegeerd, deels had weten af te dwingen. Met het oog op een langdurige aanwezigheid van België in Congo eisten de Vlaamse organisaties volwaardig Nederlands onderwijs op alle niveaus, het universitaire inbegrepen.
De Belgische regering besloot in 1954 om een ‘officiële’ universiteit op te richten in Elisabethstad. De liberale minister van Koloniën, Auguste Buisseret, beloofde dat de instelling ook onderwijs in het Nederlands zou aanbieden. In de praktijk was er voortdurende Vlaamse agitatie nodig om die belofte enigszins te doen naleven. De universiteit van Elisabethstad werd een wespennest van taalkundige en ideologische tegenstellingen en de bron van een giftige , anti-Vlaamse polemiek in de koloniale pers. Mede dank zij grote inspanningen van een paar Vlaamse academici functioneerden de Vlaamse afdelingen enkele jaren. Ze bleken niet bestand tegen de economische en politieke crisis waarin de kolonie uiteindelijk belandde. De ingenieursafdeling werd weer gesloten omdat ze te duur was. De andere afdelingen gingen voor de bijl na de onafhankelijkheid in 1960. Elisabethstad werd de hoofdstad van de afgescheurde staat Katanga . Het regime van Moïse Tshombe ‘naastte’ de universiteit en verklaarde vrijwel meteen dat er enkel en alleen nog in het Frans zou gedoceerd worden.

________

The University of Elisabethstad 1956-1960. The arena of the last Flemish battle in the Belgian Congo
During the nineteen fifties the Flemish community in the Belgian Congo had become so large and so self-confident that it had partially succeeded in enforcing its linguistic rights, which in practice had been ignored since the earliest days of the colony. With a view to the long term presence of Belgium in the Congo the Flemish organisations demanded fully-fledged education in Dutch on all levels, including the university level.

In 1954 the Belgian government decided to found an ‘official’ university in Elisabethstad. The liberal minister of the Colonies, Auguste Buisseret, promised that the institution would also offer education in Dutch. In practice constant Flemish agitation was required to ensure that that promise was at least implemented in part. The University of Elisabethstad became a hornets’ nest of linguistic and ideological contradictions and the source of a toxic anti-Flemish polemic in the colonial press. In part due to the enormous efforts of a few Flemish academics the Flemish departments operated for a few years. They proved to be unable to resist the economic and political crisis that the colony finally ended up in. The engineering department was closed again because it was too expensive. The other departments were abolished after the independence in 1960. Elisabethstad became the capital of the break-away state Katanga. The regime of Moïse Tshombe ‘appropriated’ the University and declared almost immediately that from then on lectures would only be given in French.

How to Cite:

Govaerts, B., (2010) “De Universiteit van Elisabethstad (1956-1960). Arena van het laatste Vlaamse gevecht in Belgisch-Congo”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 69(2), 107-146. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v69i2.12371