Bijdragen & Bronnen

De uitreiking van de Rembrandtprijs aan Raf Verhulst in 1941. Een politiek spektakel met voor- en naspel

---

Abstract

Dit artikel behandelt enige betekenisvolle episodes uit het leven van de Vlaamse dichter/journalist/strijder Raf Verhulst (1866-1941). Eerst wordt in vogelvlucht een korte schets getekend van diens tot nog toe weinig nagevorst leven: zijn jeugd, zijn prominente rol als Antwerps stadsdichter, zijn collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog, zijn daaropvolgende veroordeling door de Belgische Staat en zijn uitwijking naar Duitsland, waar hij benoemd werd tot lector aan de universiteit van Göttingen. Van daaruit, en later vanuit Aken, zette Verhulst zijn scherpe anti-Belgische campagnes verder in pamfletten en in door hem opgerichte tijdschriften.
De kern van de bijdrage beschrijft echter hoe deze strijdlustige Duitsgezinde flamingant zich, zowel voor als tijdens de Tweede Wereldoorlog, gewillig liet gebruiken door bepaalde Duitse kringen om de culturele verbondenheid tussen Vlaanderen en Duitsland te benadrukken en te verheerlijken. Het boek Deutsch-Niederländische Symphonie van R.P. Oszwald speelt hierbij een belangrijke rol. Verhaald wordt verder hoe een van Toepfers stichtingen er in 1940 toe kwam Verhulst uit te kiezen als laureaat voor de Rembrandtprijs en hoe de uitreiking van deze prijs in Antwerpen in 1941 en de begrafenis van de dichter in die stad enkele weken later, door de bezetter en de Vlaamse collaborateurs geënsceneerd werden als groots opgezette propagandistische manifestaties.
In die zin beschrijft het artikel een niet uitzonderlijk voorbeeld van Vlaams-Duitse collaboratie die, ingezet tijdens de Eerste Wereldoorlog en voortgezet tijdens het interbellum, tijdens de Tweede Wereldoorlog haar hoogtepunt bereikte.

________

The presentation of the Rembrandt prize to Raf Verhulst in 1941: A political event with a prologue and an epilogue.
This articles discusses some significant episodes from the life of the Flemish poet/journalist/fighter Raf Verhulst (1866-1941). First, there is a brief overview of his life, which has hardly been researched until the present: his youth, his prominent role as Antwerp city poet, his collaboration during the First World War, his ensuing conviction by the Belgian State and his emigration to Germany where he was appointed as lecturer at the University of Göttingen. From Göttingen and later from Aachen, Verhulst continued his acerbic anti-Belgian campaigns in broadsheets and in the periodicals he had founded.
The essence of this contribution, however, describes how this combative pro-German Flemish radical allowed himself to be used by German groups before and during the Second World War in order to emphasize and glorify the cultural connection between Flanders and Germany. The book Deutsch-Niederländische Symphonie by R.P. Oszwald plays a prominent role in this respect. The story tells how one of Toepfers’ foundations decided in 1940 to select Verhulst as the laureate for the Rembrandt prize and how the presentation of this prize in Antwerp in 1941 and the funeral of the poet in that city a few weeks later, were staged by the occupying forces and the Flemish collaborators as spectacularly planned propaganda displays.  
The article thereby describes a typical example of Flemish-German collaboration: it had started during the First World War, it continued during the interbellum period, and reached its peak during the Second World War.

How to Cite:

Van Nimmen, A., (2011) “De uitreiking van de Rembrandtprijs aan Raf Verhulst in 1941. Een politiek spektakel met voor- en naspel”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 70(4), 344-364. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v70i4.12289