Bijdragen & Bronnen

De taalpolitiek onder Willem I en Leopold I. Een review van recent historisch onderzoek

---

Abstract

Tweehonderd jaar na het ontstaan van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1815 bepaalt de communautaire breuklijn in sterke mate de politieke actualiteit in België. Vanuit een  achterafperspectief lijkt de mislukte staat van Willem I vooral voor de positie van het Nederlands in het in 1830 afgescheurde België een mislukte kans. In deze review van de recente historiografie over het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden wordt gefocust op de vraag naar de taalpolitiek als instrument van natiebouw en natievorming. Een eerste vaststelling is dat de taalpolitiek van Willem I meer belangstelling van taal- en letterkundigen krijgt dan van historici. Het accent ligt hierbij vooral op de taalpraktijken en de sociolinguïstische impact van het taalbeleid. Een tweede vaststelling is dat niettegenstaande de hoge vlucht van de transnationale geschiedenis een geïntegreerde historische kijk op Nederland én België in de recente historiografie veel minder nagestreefd wordt dan twee decennia geleden. Uit de vergelijking van recent biografisch onderzoek naar Willem I en Leopold kan ten derde worden afgeleid dat behalve hun persoonlijke geschiedenis ook het generatieverschil tussen beide vorsten een rol heeft gespeeld in de romantische gevoeligheid van de koning der Belgen, althans in zijn discours, voor het taalnationalisme van de Vlaamse beweging, terwijl bij Willem I het staatsnationalisme primeerde op elke consideratie voor culturele minderheden in de eenheidsstaat die hij trachtte te creëren. Het recente onderzoek bevestigt tenslotte dat Willems taalpolitiek in de Vlaamse noch in de Waalse provincies een centrale splijtzwam was in de desintegratie.
________

The language policy during the reign of William I and Leopold I: a review of recent historical research
Two hundred years after the creation of the United Kingdom of the Netherlands in 1815 the current political situation in Belgium is for a large part determined by the community fault line. With hindsight the failed state of William I appears to be in particular a missed opportunity for the position of the Dutch language in Belgium that was split off from the Netherlands in 1830. This review of the recent historiography about the United Kingdom of the Netherlands focuses on the question of language policy as an instrument in nation building and nation formation. The first conclusion is that the language policy of William I receives more attention from linguists and literary experts than from historians. The emphasis is mostly on the language practices and the sociolinguistic impact of the language policy. The second conclusion is that in spite of the rapid increase in transnational history far less of an effort is made in the recent historiography to achieve an integrated historical view of the Netherlands and Belgium than two decades ago. Thirdly, from the comparison of recent biographical research into William I and Leopold it may be deduced that in addition to their personal history the generational difference between both sovereigns has also played a role in the romantic sensitivity of the King of the Belgians, at least in his discourse, about the language nationalism of the Flemish movement, while in the case of William I state nationalism was given priority over any consideration for cultural minorities in the unitary state he was trying to create. Finally, recent research confirms that William’s language policy was not a divisive issue in the disintegration either in the Flemish or in the Walloon provinces.

How to Cite:

Deneckere, G., (2015) “De taalpolitiek onder Willem I en Leopold I. Een review van recent historisch onderzoek”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 74(3), 199-217. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v74i3.12087