Bijdragen & Bronnen

De daensistische beweging: een sociaal-politieke opstand in Vlaanderen, buiten het socialisme om

---

Abstract

Toen in Wallonië tijdens de lente van 1886 een heftig werkliedenoproer uitbrak, kon men spreken over een opstand in de echte zin van het woord: stakingen, wanorde, vernielingen, bloedige confrontaties met de ordetroepen. Het was een verzet op grote schaal dat het socialistisme als sociaal-politieke beweging een ‘gelaat’ bezorgde, ook in Vlaanderen, waar de katholieke kerk haar maatschappelijk dominantie kon hanteren om, na haar strijd tegen het liberalisme, voortaan eveneens een dam op te werpen tegen het athëistische socialisme. In die context gold de eenheid van de gelovigen als een dwingend imperatief. Sociale hervormingsgezindheid zin kon uitsluitend via antisocialistische organisaties zonder politieke doelstellingen. Wat in Wallonië was gebeurd trilde echter na, inbegrepen de kritische reflex die in bepaalde gelovige kringen was ontstaan en die bij het begin van de jaren 1890 zou leiden tot het ontstaan van de christendemocratie.
Ook in Vlaanderen zou de christendemocratische gedachte  stilaan ingang vinden, niet in de laatste plaats bij een generatie gelovigen die hun sociaal denken koppelden aan een uitgesproken Vlaamsgezindheid en een zeker antiklerikalisme. Zij ontwikkelden een radicale vorm van christendemocratie en kwamen gaandeweg in botsing met het  kerkelijk imperatief van de onvoorwaardelijk politieke eenheid onder de gelovigen. Hun opstand leidde hen naar het pad van de dissidentie.
________

The Daensist movement: a socio-political revolt in Flanders, outside socialism
When a violent riot of labourers broke out in Wallonia during the spring of 1886, it could be described as a true insurrection: strikes, chaos, destruction, bloody confrontations with the forces of law and order. This was large-scale resistance that provided socialism with a ‘face’ as a socio-political movement, including in Flanders. Here the Catholic Church could take advantage of its social dominance in order to also start combating atheist socialism after its fight against liberalism. In that context the unity of the faithful applied as an obligatory imperative. A commitment to social reform was only possible by means of antisocial organisations without political objectives. However, what had happened in Wallonia caused reverberations, including the critical reaction, which occurred in some circles of the faithful and which would lead to the creation of Christian Democracy at the beginning of the 1890’s.
The Christian Democratic ideology would also gradually become more widespread in Flanders, particularly amongst a generation of faithful who linked their social thinking to an outspoken pro-Flemish persuasion and a kind of anticlericalism. They developed a radical type of Christian Democracy and gradually found that they had to confront the ecclesiastical imperative of the unconditional political unity among the faithful. Their revolt took them to the path of dissidence.

How to Cite:

Verdoodt, F., (2015) “De daensistische beweging: een sociaal-politieke opstand in Vlaanderen, buiten het socialisme om”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 74(3), 280-291. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v74i3.12093