Bijdragen & Bronnen

"Willen we dan een tweede Afrikaans?" Over het integreren en afscheiden van taalvariëteiten in Vlaanderen en Zuid-Afrika

---

Abstract

Dat steeds meer Vlamingen openlijk een typisch Vlaamse taal gebruiken in de reguliere en sociale media net zoals in het onderwijs of de politiek, roept regelmatig het schrikbeeld op van een apart Vlaams dat, net als het Afrikaans in Zuid-Afrika, zich zal afscheuren van het Nederlands. In deze bijdrage betogen we dat, hoewel zo’n afscheuring niet onmogelijk is, de uiteindelijke beslissing om dat te doen minder berust op objectieve feiten (het reële taalgebruik) dan op in de samenleving verspreide ideeën over die feiten én over wie Vlamingen denken te zijn of willen zijn. Omdat daarover geen consensus bestaat, moet elk onderzoek naar de gelijkenis of het verschil tussen taalvariëteiten zich richten op de toe- of afnemende populariteit van vertogen waarin men die variëteiten al dan niet als apart beschouwt. We tonen aan dat het succes van vertogen over taal niet los te zien is van politieke en culturele veranderingen, van beelden over het verleden of de toekomst van de samenleving die men niet per se in talige termen schetst, en van politieke agenda’s waarin men die geschiedenis aangrijpt om sociale ongelijkheid te bestendigen of bestrijden. Ons punt zal zijn dat de interactie tussen ideeën over taal, samenleving en geschiedenis in België blijft zorgen voor een spanningsveld tussen Standaardnederlands en ‘Vlaams’, en dat het in Zuid-Afrika heeft geleid tot de officialisering van het Afrikaans, en vandaag tot nieuwe spanningen leidt tussen Afrikaans en Kaaps Afrikaans.
__________

“Willen we dan een tweede Afrikaans?” [Do we really want a second Afrikaans?]
On the integration and separation of language varieties in Flanders and South Africa

That more and more Flemings are openly using a typical Flemish language in both mainstream and social media, as well as in education and politics, often raises the spectre of a separate Flemish that, similar to Afrikaans in South-Africa, will secede itself from the Dutch language. We argue in this article that, while such a separation is not impossible, the eventual decision to that effect depends less on objective facts (actual language use) than on widespread ideas about those facts and about who Flemings think they are or ought to be. Because no consensus exists on this matter, every study on the similarity or difference of linguistic varieties must address the varying popularity of discourses in which these varieties are considered distinct or not. We illustrate how the success of discourses on language is inextricably related to political and cultural transformations, to images of a society’s past or future which are not necessarily sketched in linguistic terms, and to political agendas where this history is recruited to reinforce or contest social inequality. Our point is that the interaction between ideas about language, society and history in Belgium maintains a tension between Standard Dutch and ‘Flemish’, while in South Africa this interaction has resulted in the official status for Afrikaans, and to new tensions between present-day Afrikaans and Cape Afrikaans.

How to Cite:

Jaspers, J. & Meeuwis, M., (2020) “"Willen we dan een tweede Afrikaans?" Over het integreren en afscheiden van taalvariëteiten in Vlaanderen en Zuid-Afrika”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 79(1), 38-75. doi: https://doi.org/10.21825/wt.79012