Bijdragen & Bronnen

Emmanuel de Boms burgerlijke ongehoorzaamheid en de vernederlandsing van de Burgerwacht

---

Abstract

Tot de Eerste Wereldoorlog was de Bur-gerwacht in België een van de symbolen bij uitstek van de jonge natie. Zoals in andere maatschappelijke domeinen, leidde de overheersing van de Franse taal er tot toenemende spanningen. In vergelijking met het gerecht en onderwijs, duurde het erg lang tot de Nederlandstaligen in de Burgerwacht taalrechten verkregen. De rol van schrijver en Van Nu en Straks’er Emmanuel de Bom (1868-1953) is daarbij weinig gekend. De Bom lag nochtans na een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid en gevangenisstraf aan de basis van vernederlandsingscampagnes van de Burgerwacht in 1895-1896. Op basis van De Boms persoonlijk archief en via krantenberichten reconstrueren we de in die tijd geruchtmakende zaak ‘De Bom versus Burgerwacht’. Daaruit blijkt dat de anarchistische actie van De Bom en de daaropvolgende publieke campagne de weg bereidden voor de ‘taalwet Heuvelmans’ van 1897 inzake de Burgerwacht.
__________

Emmanuel de Bom’s civil disobedience and the Dutchification of the Civil Guard
Until the First World War, the ‘Burgerwacht’ [Civil Guard] in Belgium was one of the young nation’s exemplary symbols. As in other societal spheres however, the predominance of the French language resulted in heightened tensions, and compared to justice and education, it took a long time before Dutch speakers acquired linguistic rights in the Civil Guard. The role of the writer and member of the journal Van Nu en Straks [Of Now and Later] Emmanuel de Bom (1868-1953) in this process has largely remained unknown, even though his action of civil disobedience and subsequent imprisonment gave the impetus for the campaigns to demand for the Dutchification of the Civil Guard in 1895-1896. Using De Bom’s personal archive and newspaper articles, we will reconstruct the then notorious case of ‘De Bom versus the Civil Guard’. It will become clear how De Bom’s anarchist action and the subsequent public campaign lay the groundwork for the 1897 ‘Language Law Heuvelmans’ that addressed the issue of the Civil Guard.

How to Cite:

Ceustermans, C., (2020) “Emmanuel de Boms burgerlijke ongehoorzaamheid en de vernederlandsing van de Burgerwacht”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 79(2), 127-139. doi: https://doi.org/10.21825/wt.78994