Abstract

Sociologen vormen geen organisatie en zelfs geen sociale groep. Grote ontvankelijkheid voor wat de omgeving van de socioloog doet of wenst ligt daarom voor de hand. Sommige sociologen, zoals de neothomisten, hielden zich strikt aan een levensbeschouwelijke leer. Anderen, zoals de relativisten willen aan ieder zijn waarheid laten. In beide gevallen is de socioloog gevoelig voor het oordeel van zijn publiek. In de geschiedenis van de sociologie zijn echter een aantal pogingen gedaan om de sociologie een eigen traditie te geven en zich minder afhankelijk van koning, kerk, partij of burger op te stellen. Ten eerste was dat de idee van waardevrijheid na de Kulturkampgezetze met het doel om staatsinterventies te ontwijken en om een autonome universitaire sociologie te verwezenlijken, ten tweede het naoorlogse Amerikaanse empirisme en functionalisme om, nu op wereldniveau, vergelijkbaarheid van onderzoek toe te laten. Het moderne relativisme is te zien als een reactie van (beleids)sociologen op de verstarring en formalisering die van dit autonomiestreven het gevolg was. Deze reactie heeft echter coördinatie- en integratieproblemen opgeroepen. Terzelfdertijd werd namelijk het pluralisme in de samenleving complcxer van aard - het verschoof van een relatieve (in)compatibiliteit van nationale en nagenoeg unidimensionele conflictlijnen naar incommensurabiliteit van belangen en waarden van kleine groepen. De maatschappelijke voorwaarde, waarop in het verleden de mogelijkheid tot consensus berust had, kwam daardoor te vervallen. Openheid voor beleidsmakers en publiek is een belangrijke bron geweest van professionele status en goodwill voor staatssubsidies, maar is de interne coördinatie van onderzoek niet altijd ten goede gekomen. Te vrezen valt dat de geboekte successen van korte duur zijn. Ook het publiek zal inhoudelijke resultaten van de socioloog willen zien en die zijn moeilijk te verwachten van dialectische evenwichtskunstenaars en van sociologen die de authoriteit van kennis in handen hebben gegeven van maatschappelijke groepen en bewegingen.

How to Cite:

Houben, P., (1981) “Relativisme en pluralisme in de sociologie: een evaluatie van professionaliseringskansen voor sociologen”, Tijdschrift voor Sociologie 2(1), 25–44. doi: https://doi.org/10.21825/sociologos.85776