Bijdragen & Bronnen
Authors: Paul Janssenswillen , Wil Meeus
De vernederlandsing van het middelbaar onderwijs in Vlaanderen was een moeizaam proces dat zich over een lange periode uitstrekte. De nu vijftig jaar oude taalwet van 1963 wordt als eindpunt van dit proces beschouwd. Het tempo van de vernederlandsing verschilde van school tot school naargelang van hun ligging en leiding.
Het bisschoppelijke Sint-Hubertuscollege in Neerpelt is het eerste Vlaams college. Daar werd in 1910 volledig Nederlandstalig gestart zowel tijdens de klasuren als erbuiten in de ontspanningstijd en het godsdienstig verenigingsleven. Gunstige factoren waren in dit verband de ligging van de school, ver weg van de taalgrens of een verfranste stad, met vrijwel geen Waalse leerlingen én de gebrekkige Franse taalkennis van de leerlingen die zich in 1910 aanboden. Ook de onvolledige humanioracyclus en het ontbreken van een concurrerende rijksschool speelden daarbij mee. Deze gunstige omgevingsfactoren en het feit dat in naburige katholieke colleges zoals die van Peer en Maaseik het vernederlandsingsproces in een stroomversnelling zat, werden door de koppige directeur Jaak Peuskens aangegrepen om het Nederlands in zijn college in te voeren. Het bisdom dat hem hiervoor op de vingers tikte, liet uiteindelijk betijen na een goede uitslag in de jaarlijkse staatsprijskamp.
Met de inrichting van een internaat en de volledige humanioracyclus en de faam als eerste Vlaams college vergrootte de school haar rekruteringsgebied. Dat gebeurde onder impuls van de ondernemende directeur Gerard Nulens die contacten onderhield in Vlaamsgezinde milieus van diverse strekking. Neerpelt dat via het spoor gemakkelijk bereikbaar was, werd zo een flamingantisch trefpunt. Onder meer de zonen van Frans Van Cauwelaert, August Borms en Emiel Wildiers zaten er op de schoolbanken. Ook nadat het bisdom onverwacht en zonder duidelijke motivering de hoogste twee klassen van de klassieke humaniora afschafte, bleef het college van Neerpelt aantrekkingskracht uitoefenen op zonen van leidinggevende Vlaamsgezinden.
________
The Sint-Hubertuscollege (St Hubert’s secondary School) in Neerpelt: the first Flemish secondary school?Keywords:
How to Cite: Janssenswillen, P. & Meeus, W. (2014) “Het Sint-Hubertuscollege in Neerpelt: het eerste Vlaams college? Een micro-onderzoek over de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging. 73(1). doi: https://doi.org/10.21825/wt.v73i1.12172