Bijdragen & Bronnen

De glans van het verleden, het recht op het heden. Over het eerste eeuwfeest van Conscience

---

Abstract

In de zomer van 1912 werd met veel enthousiasme de honderdste geboortedag van Hendrik Conscience gevierd. Het eeuwfeest, dat vooral in Antwerpen veel publiek trok, illustreerde hoezeer ook nog aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog dergelijke herinneringsfeesten werden gekenmerkt door een ouder, romantisch idioom. In een traditionele, negentiendeeeuwse praalstoet en een door Emmanuel De Bom opgezette tentoonstelling werd de geschiedenis tot iets heiligs gemaakt, iets dat blijvende trouw afdwong. Maar tegelijk kreeg het eeuwfeest ook een actuele betekenis en werd Conscience niet alleen een erflater, maar ook een opdrachtgever. Tijdens twee ‘plechtige feestzittingen’ presenteerden René De Clercq en Pol De Mont Conscience als vader, die op gepaste wijze moest worden herdacht. Maar zij benadrukten ook dat het Woord van de schrijver tot Daden moest leiden. Dat maakte van het eeuwfeest van 1912 meer dan een romantisch herinneringsfeest: het ging ook om een politieke manifestatie, met een strijdbaar karakter en eigentijdse eisen (‘onze Vlaamsche Hoogeschool’). Dit sloot niet uit dat ernaar werd gestreefd de herinnering aan Conscience te musealiseren. De blik op de verdere Vlaamse ontvoogding vereiste blijkbaar ook een terugblik. Daarmee werden verleden en heden wederzijds op elkaar betrokken.
________

The splendour of the past, the right to the present. About Conscience’s centenary celebration.
The 100th anniversary of the birth of Hendrik Conscience was celebrated with great enthusiasm in the summer of 1912. The centenary celebration, which drew a lot of public in Antwerp in particular, illustrated to which extent such memorial celebrations were characterised by an older, romantic idiom even on the eve of the First World War. A traditional nineteenth century pageant and an exhibition created by Emmanuel De Bom turned history into something holy, that enforced enduring loyalty. At the same time, however, the centenary celebration also acquired a present-day significance and thus Conscience became not only a testator but also an initiator. During two ‘formal festive sessions’ René De Clercq and Pol De Mont presented Conscience as the father who deserved to be remembered in a fitting manner. However, they also emphasized that the Words of the author needed to be translated into Actions. This meant that the 1912 century celebration was more than a romantic commemoration: it was also a political manifestation that was militant in nature and with contemporary demands. (‘Our Flemish University’). This did not exclude that it was attempted to musealize the memory of Conscience. The prospect of a continued Flemish emancipation apparently also required retrospection. Thus the past and the present were interlinked.

How to Cite:

Tollebeek, J. & Greving, G., (2014) “De glans van het verleden, het recht op het heden. Over het eerste eeuwfeest van Conscience”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 73(2), 130-151. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v73i2.12161