Bijdragen & Bronnen

Strijd om de studerende jeugd (1925-1935). Waarom het AKVS ten onder ging

---

Abstract

Tijdens het interbellum ging de autonome Katholieke Vlaamse Studentenbeweging  ge-
organiseerd in het AKVS (Algemeen Katholieke Vlaams Studentenverbond) ten onder. Het had sinds de jaren 1870 generaties lang katholieke studenten, seminaristen en collegeleerlingen gegroepeerd in plaatselijke bonden, die per gouw waren gegroepeerd en vanuit de Vlaamse studentenkringen in Leuven werden geleid. In 1982 verscheen mijn tweedelig boek over bloei en ondergang van deze beweging, dat in de kringen van Oud-AKVS-ers kritiek oogstte omdat de schuldigen voor de ‘moord’ op het AKVS niet scherp genoeg waren aangewezen. Dit artikel probeert over die kwestie tot  een afgewogen eindoordeel te komen. De conclusie is dat de bisschoppen de hoofdverantwoordelijken waren voor de ondergang, door hun veroordeling van het Vlaams-nationalisme en de incorporering van de collegejeugd in KSA. Als verklaring voor hun optreden wordt gewezen op vijf ‘grondhoudingen’: een vaderlandsliefde die loyaal Belgisch was, een bekommernis om de institutionele infrastructuur, een pragmatische machtspolitiek, een specifieke ecclesiologie met een eigen rol van de hiërarchie, en een (pedagogische) ongevoeligheid voor de manier waarop jongeren haar richtlijnen ervoeren. Maar toch kan niet alles op hun ingrijpen worden teruggevoerd. In de beginjaren twintig was het de keuze van de Leuvense AKVS-leiding voor het anti-Belgische Vlaams-nationalisme dat niet enkel tot een open conflict met  de bisschoppen leidde, maar ook tot dissidentie in eigen rangen. In de beginjaren 1930  was het de ideologische vlucht vooruit van een nieuwe generatie AKVS-leiders, die binnen enkele jaren leidde tot een verdere versnippering van de al gedecimeerde organisatie tussen een usurperend Verdinaso, een inhalig VNV en de Volksdietse strekking waarin het rest-AKDS/DJV uiteindelijk terecht kwam. Die ontwikkelingen waren noch in de jaren twintig noch in de jaren dertig initieel het gevolg van bisschoppelijk optreden.

________

A Struggle for the Studying Youth (1925-1935). Why the AKVS Fell Apart
During the interwar years, the autonomous Catholic Flemish student movement organized into the AKVS (General Catholic Flemish Student Association) ceased to be. Since the 1870s, it had gathered Catholic students, seminarians, and secondary school students into local sections that were grouped by region and led from the Flemish student circles in Leuven. In 1982 my two-volume book on the growth and downfall of this movement appeared, which garnered criticism from groups of former AKVS members because it did not assign blame for the ‘murder’ of the AKVS in a sufficiently clear-cut manner. This article attempts to bring a measured answer to this question. The conclusion is that the bishops were most responsible for this failure, on account of their condemnation of Flemish nationalism and the incorporation of secondary students into the KSA (Catholic Student Action). In order to explain their actions, this article highlights five ‘fundamental attitudes’ of the bishops: a loyal Belgian patriotism, a concern for institutional infrastructure, a pragmatic power politics, a specific ecclesiology with a particular role for the hierarchy, and a (pedagogical) insensitivity to the way in which young people experienced their directives. Yet not everything can be chalked up to their interventions. In the early 1920s, the choice of the AKVS’s leadership for an anti-Belgian Flemish nationalism led not only to an open conflict with the bishops but also to dissension within its own ranks. In the early 1930s, the ideological leap forward of a new generation of AKVS leaders led within a few years toward a further fragmentation of an already decimated organization, between a usurping Verdinaso, a ravenous VNV, and a Volksdietse (pan-Netherlandish) tendency into which the rump-AKDS/DJV settled in the end. These developments were not initially the consequence of the bishops’ actions, neither in the twenties nor in the thirties.

How to Cite:

Vos, L., (2015) “Strijd om de studerende jeugd (1925-1935). Waarom het AKVS ten onder ging”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 74(4), 124-157. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v74i4.12081