Bijdragen & Bronnen

Denkend aan Callewaert. Over de pater-dominicaan Juul Callewaert en de Vlaamse beweging

---

Abstract

De Vlaamse dominicaan Juul Callewaert (1886-1964) was in zijn tijd een bekend voorvechter van de Vlaamse zaak. Vandaag de dag is zijn leven en denken echter wat in de vergetelheid geraakt. Dit artikel – geschreven 130 jaar na zijn geboorte – wil de pater opnieuw voor het voetlicht plaatsen door een biografisch overzicht te presenteren en een ideologisch profiel te schetsen. Callewaert doorliep zijn humaniora aan het Klein Seminarie van Roeselare, waar hij sterk werd beïnvloed door het romantisch flamingantisme. In 1905 trad hij in bij de dominicanen, en in 1912 werd hij voor deze orde tot priester gewijd. Doorheen de Eerste Wereldoorlog radicaliseerde hij sterk; zo had hij tegen het einde van de oorlog zelfs volledig gebroken met de Belgische staat. In de jaren onmiddellijk na de oorlog kwam de pater verschillende keren in botsing met de kerkelijke overheid vanwege zijn al te politieke optreden. Om die reden werd hij in 1920 weggestuurd naar Ierland, waar op dat moment de Ierse onafhankelijkheidsstrijd zijn hoogtepunt bereikte. Zijn nationalistische vuur laaide er dan ook eerder op dan dat het bekoelde. Bij zijn terugkomst in Vlaanderen in 1921 kwam de pater opnieuw in aanvaring met de kerkelijke overheid met zo goed als alle initiatieven waarin hij betrokken was. In de jaren ’30 groeide hij uit tot een van de éminences grises van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). De collaboratie van het VNV met de bezettende macht tijdens de Tweede Wereldoorlog werd door hem aanvankelijk goedgekeurd, vanuit zijn droom van een “uur van Vlaanderen”. Door allerlei factoren keerde hij zich hier in de loop van 1942-1943 echter van af. Na de oorlog werd de pater veroordeeld voor het steunen van de collaboratie. Na een gevangenisstraf en een verplicht verblijf te Zwitserland, keerde hij in 1950 terug naar Vlaanderen. Zijn rol op politiek vlak was nu echter volledig uitgespeeld.
________

Remembering Callewaert. On the Dominican father Juul Callewaert and the Flemish Movement
The Flemish Dominican Juul Callewaert (1886-1964) was a well-known champion of the Flemish cause in his time. Nowadays, his life and thought have somewhat fallen into oblivion. This article – written 130 years after his birth – aspires to put Fr. Callewaert back in the limelight, by presenting a biographical overview and sketching an ideological profile. Callewaert undertook a classical secondary education at the Minor Seminary of Roeselare, where he was strongly influenced by the romantic strain of the Flemish Movement. In 1905 he joined the Dominicans, and in 1912 he was ordained as a priest. Over the course of the First World War he became strongly radicalised; by the end of the war he had even broken completely with the Belgian state. In the years immediately following the war Fr. Callewaert clashed with the Church authorities on numerous occasions on account of his political attitudes. For these reasons he was sent away to Ireland in 1920, where the struggle for Irish independence was reaching its high point. His nationalist fire then burned even brighter, rather than cooling down. Upon his return to Flanders in 1921, Fr. Callewaert once again came into conflict with the Church authorities in virtually all projects with which he was involved. In the 1930s he came to be one of the éminences grises of the Flemish National Union (Vlaams Nationaal Verbond, VNV). At first, he approved of the VNV’s collaboration with the occupying power during the Second World War, on account of his dream of Flemish independence. Because of several factors, he turned definitively away from collaboration over the course of 1942-1943. After the war, Fr. Callewaert was convicted of supporting collaboration. After a prison sentence and a forced sojourn in Switzerland, he returned to Flanders in 1950. His role in politics was now completely finished.

How to Cite:

Milh, A., (2016) “Denkend aan Callewaert. Over de pater-dominicaan Juul Callewaert en de Vlaamse beweging”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 75(2), 147-165. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v75i2.12061