Bijdragen & Bronnen

Onze goede naam is ermee gemoeid! De romanfiguur Pallieter als (ongewenst) Vlaams symbool in het interbellum (1916-1940)

---

Abstract

In 1916 publiceerde Felix Timmermans zijn doorbraakroman Pallieter. Terwijl de roman aanvankelijk erg positief werd onthaald, werden vanaf de tweede helft van de jaren 1920 in Nederland en Vlaanderen steeds meer bedenkingen bij zijn literaire en intellectuele peil gemaakt. In deze bijdrage beargumenteer ik dat die latere Pallieter-kritiek in belangrijke mate het product is van de beeldvorming in de vroege kritiek. Meer bepaald: de neiging van de Nederlandse critici om Pallieter als de ultieme belichaming van de Vlaamse volksziel te beschouwen en de daarmee samenhangende politieke recuperatie door de activisten in Vlaanderen. Dat die gepolitiseerde Pallieter ondertussen ook het voorwerp werd van een folkloristische belangstelling bij het brede publiek, zette de deur open voor een geleidelijke problematisering door de literaire kritiek in de tweede helft van het interbellum. Voor een Vlaanderen dat zich over een hoogstaande Vlaamse cultuur probeerde te emanciperen, was de folkloristische vertekening van de romanfiguur immers geen goed uithangbord. En ook in Nederland waar men geleidelijk in de ban raakte van een cultuurkritische afkeer van wat nu ‘massavermaak’ ging heten, raakte de populaire Pallieter in diskrediet. Zo kon het dat de figuur, die oorspronkelijk werd bejubeld als verpersoonlijking van een ‘Vlaamse levenskracht’ de Tweede Wereldoorlog in werd gestuurd als het archetype van een ‘Vlaamse lafheid en levensgulzigheid’.
__________________________________________________________________________

Our good standing is at stake!
The fictional character Pallieter as a (unwanted) Flemish symbol during the interwar period (1916-1940)

In 1916 Felix Timmermans published Pallieter, the novel that marked his breakthrough as an author. Initially hailed very positively, the novel’s literary and intellectual qualities were gradually being scrutinized in Flanders and the Netherlands starting from the second half of the 1920s. In this article, I argue that the later critiques on Pallieter largely stem from the perception that was formed in earlier critiques, in particular from Dutch criticists that tended to portray Pallieter as the ultimate embodiment of the Flemish soul, which was recuperated politically by Flemish activists during the First World War. This politicized version of Pallieter however was simultaneously garnering a folkloristic attention by a broad audience. This gradually resulted in the figure’s problematization by literary critics during the second half of the interwar period, as they regarded Pallieter’s folkloristic portrayal as an affront to the exquisite high-brow Flemish culture they attempted to establish. In the Netherlands, the popular Pallieter was discredited as well, as critics were gradually starting to profess a cultural critique of what is now known as ‘mass entertainment’. As a result, the figure that was initially feted as the personification of ‘Flemish vitality’ was at the start of the Second World War now characterized as the archetype of ‘Flemish cowardness and gluttony’.

How to Cite:

Burki, U., (2021) “Onze goede naam is ermee gemoeid! De romanfiguur Pallieter als (ongewenst) Vlaams symbool in het interbellum (1916-1940)”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging 80(4), 293-335. doi: https://doi.org/10.21825/wt.78956