Articles

Over de ontwikkeling van de legende en de hedendaagse gebruiken van gewijd brood rond Sint-Hubertus (655-727)

---

Abstract

Op 3 november wordt de feestdag van Sint-Hubertus (ca. 655 - ca. 727), bisschop van Luik gevierd. Dit feest gaat tot vandaag gepaard met tradities en gebruiken zoals het wijden van brood, van vee, van paarden en van huisdieren. Met de beschrijving van de levensbeschrijvingen van de H . Hubertus, wordt dieper ingegaan op de rol van Sint-Hubertus als geneesheilige. De H . Hubertus was in onze contreien een populaire heilige d i e vooral aanroepen werd tegen de hondsdolheid en ziekten met gelij kaardige symptomen (epilepsie, bezetenheid). Rond H. Hubertus zijn relieken ontwikkelde zich vanaf de eerste mirakelbeschrijving (ca. 850) verschillende volkse gebruiken die een inspiratiebron werden voor heel wat kunstenaars. Een bijzonder aspect van het feest van Sint-Hubertus is de wijding van brood dat in nog heel wat kerken in Vlaanderen plaats vindt. Om een inzicht te krijgen in de mate waarin er in Vlaanderen nog SintHubertubrood wordt gewijd werd er door de studenten van de cursus Volkskunde-Volkskunst van de Universiteit Gent in de periode 1 999-2004 een enquête gehouden. Zowel de priester die het brood in de kerk of bij de bakker wijdt, de bakker die met het gewijd brood aan zijn klanten aanbiedt als de gelovige die het brood eventueel nuttigt werden ondervraag d . De enquêtes geven een goed overzicht van de situatie in Oost- en West-Vlaanderen het belangrijkste rekruteringsgebeid van de Universiteit Gent. Een belangrijk deel van de taak van de enquêteurs bestond er in te achterhalen wat de motivaties waren van de pastoor (289 informanten), van de bakker (428 i nformanten) en van de gebruiker (578 informanten) waren om de tradities rond het SintHubertusbrood in leven te houden. Interessant is vast stellen dat er een verschuiving heeft plaatsgegrepen in verband met het geloof rond de geneeskrachtige en beschermende werking van het Sint-Hubertusbrood. Het brood heeft voor de priester en de gebruikers andere, soms meer actuele en seculiere, 'functies' gekregen. Naast het Sint-Hubertusbrood werd ook geïnformeerd naar het wijden van {huis)dieren. Het gebruik rond Sint-Hubertusbrood is in Vlaanderen nog zeer levendig maar verliest aan betekenis of is zelfs volledig onbekend bij de jongeren. De dierenwijding, en dan vooral de paardenwijding, wint aan belangstelling. Dit moet meestal gezien worden als een zuiver folkloristisch gebeuren.

How to Cite:

De Cleene, M. & De Keersmaeker, J., (2007) “Over de ontwikkeling van de legende en de hedendaagse gebruiken van gewijd brood rond Sint-Hubertus (655-727)”, Van Mensen en Dingen: tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen 5(2). doi: https://doi.org/10.21825/vmend.v5i2.5225