Onheilafwerende figuren bij Gentse gebouwen - 5. Publieke monumenten

---

Abstract

Hoewel het geloof in de onheil afwerende krachten van griezelige mensentronies en mythische monsters uit de magische denkwereld stamt, bleven dergelijke figuren vooral bewaard in of aan kerken. Het oude geloof zat diep ingebakken en bleef nog lang doorleven, terwijl de officiële Kerk en haar dienaars het veroordeelden als ‘heidens’. Buiten de besloten abdijcontext, elders in deze reeks beschreven, bleven in Gent onheil afwerende figuren bewaard bij de Sint-Michiels- en Sint-Baafskerk. In musea kan je onvriendelijk kijkende figuren zien uit de Torrepoort en een haardwang uit het Gravensteen. Vermoedelijk waren ze bedoeld als onheil afwerend en werden ze niet toevallig aangebracht bij openingen naar de gevaarlijke buitenwereld. Twaalf borstbeelden bovenaan de toren van de Sint-Niklaaskerk lijken een ander signaal te geven. Mogelijk hebben ze te maken met de ‘stadswakende mannen’. Die vormden een stedelijke bewakingsdienst die tot aan het voltooien van het Belfort omstreeks 1380, continu in de bovenste geleding van de Sint-Niklaaskerktoren rondspeurde naar mogelijk onheil, vooral beginnende branden. Aan de niet minder publieke Belfortdraak, archetype van dergelijke voorstellingen in Gent en enkele andere steden in de buurt, wordt een apart deeltje in deze reeks besteed.

How to Cite:

Devriese, L., (2023) “Onheilafwerende figuren bij Gentse gebouwen - 5. Publieke monumenten”, Ghendtsche Tydinghen 52(1), 44–56.